niedziela, 23 lipca 2017

Białoruś

                               Dzisiaj trochę o Białorusi,historii, herbach 
                                      i znaczkach pocztowych (z herbami)

                        Białoruś  sąsiaduje od północy  z Litwą,Łotwą,od wschodu z Rosją,
                       od południa z Ukrainą a od zachodu z Polską (416 km).
                    
       Jest krajem nizinnym,zajmującym zachodnią część Niziny Wschodnioeuropejskiej  
                w dorzeczach średniego biegu Dniepru, Dźwiny oraz górnego biegu Niemna.
                   Najwyższy punkt -Góra Dzierżyńska (Święta Góra) 346 m n.p.m.


                                      Powierzchnia -207 600 km²
                                                    Stolica -Mińsk
                                   Języki urzędowe - białoruski i rosyjski

                                         *******************************
                                   Trochę o historii.

        Nazwa Białoruś (Ruś Biała)  nawiązuje do kolorów jakimi Słowianie 
                              oznaczali kierunki kolor biały oznaczał północ
                                                 .
                       Ludy  żyjące na północy  Rusi Kijowskiej zwano Białorusinami.
            Nazwa Biała Ruś (łac. Alba Rutenia użyta po raz pierwszy w kronice 
                 Janka z Czarnkowa  w XIV w.)  dotyczyła przedrozbiorowych 
             województw  połockiego, mińskiego, mścisławskiego i witebskiego
.
           Od początku XX wieku terminem „Białoruś” zaczęto określać także,
        położone na zachód, tereny  Czarnej Rusi Grodzieńszczyzny oraz Polesia
                      ( d.województwa  brzeskie,nowogródzkie,trockie).

                       Pomiędzy V a VIII w przybyli tu  pierwsi Słowianie 
                                    ( Dregowicze, Radymicze ,Krywicze)
                                     Od IX w  w składzie Rusi Kijowskiej
                          księstwa  turowskie,smoleńskie,słuckie, mścisławskie,
                                         druckie, łohojskie,grodzieńskie

 

                        

                        XIII w - rozpad Rusi Kijowskiej ,podbój przez Mongołów
                           Stopniowe włączanie do  Wielkiego Księstwa Litewskiego
                                 kształtowanie się języka białoruskiego, kultury
                                     , obyczaju oraz świadomości narodowej


                  Po 1569  w Rzeczypospolitej,polonizacja szlachty i magnaterii

 
                                                           1596 - unia brzeska


                      

                   W trzech rozbiorach Polski  ziemie białoruskie zagarnęła Rosja,
                           1772 -wsch. Białoruś z Witebskiem,Mohylewem i Homlem
                                         1793 - Mińsk i środkowa Białoruś
                                         1795 - zachodnią Białoruś

                       Gubernie białoruskie  - mińska,mohylewska,witebska,
                                                   grodzieńska.
                                                    Silna rusyfikacja.

                                                  ***      
              Koniec XIX wieku i początek XX to okres, w którym kształtuje się elita kulturalna 
                           i polityczna rozpowszechniająca ideę narodu białoruskiego.

Wincenty Konstanty Kalinowski herbu Kalinowa (ur, 1838- 1864) – rewolucjonista, komisarz Rządu Narodowego na województwo grodzieńskie w powstaniu styczniowym, bohater narodowy Polski, 
Litwy i Białorusi, z zawodu dziennikarz i prawnik

**

Franciszak Bahuszewicz (Franciszak Bieniedykt Bahuszewicz)
1840-1900  ,
 Białoruski pisarz, poeta, adwokat, uczestnik powstania styczniowego. Zapoczątkował nurt realizmu krytycznego w literaturze białoruskiej, w twórczości inspirował się folklorem białoruskim.
**
Wincenty Jakub Dunin-Marcinkiewicz (1808-1884)
 białoruski poeta, dramaturg, klasyk literatury polsko-białoruskiej
****
                          I wojna światowa - okupacja niemiecka (od 1916 )
                         25. III.1918 - proklamowanie Białoruskiej Republiki Ludowej 
                             ( w Mińsku) na terytorium okupowanym przez Niemcy.


                     1. I .1919 -proklamowanie przez bolszewików Białoruskiej SRR
                                                    (w Smoleńsku)
                               luty -  wrzesień 1919 -Litewsko-Białoruska SRR
                                         1919-1921 -wojna polsko-radziecka
                                  Traktat ryski ,podział  pomiędzy Polskę (82 tyś. km²)
                                i ZSRR (55 tyś km²)-6 powiatów obwodu mińskiego 

                         Od 30 .XII.1920-1991 - republika  w składzie ZSRR
                               1924-1926 - powiększenie terytorium o
                                     Połock,Witebsk,Orszę,Mohylew i Homel.

                                     W wyniku agresji  radzieckiej na Polskę
                                 włączenie wschodniej części terytorium polskiego ,
                                      z Grodnem,Brześciem, Białymstokiem  
                      zwanym  Białorusią Zachodnią do Białoruskiej SRR (1-2 XI.1939)


                                              
                                             

                                 1941-1944  okupacja hitlerowska 
                                        (Reichskommissariat Ostland)
 
                                   
                               
        Proporcjonalnie najcięższe straty w ludności i gospodarce spośród państw 
                                          podbitych.
                          lipiec 1944 wyzwolenie przez  Armię Czerwoną

                    
                         1944-1946 -wytyczenie obecnej granicy polsko-białoruskiej
                                            (zwrot Białostocczyzny Polsce)

                        1945-  Białoruska SRR na żądanie Stalina - 
                                    została członkiem założycielem  ONZ

                                                    ****                
                       23.IV.1986-Katastrofa elektrowni atomowej w Czarnobylu
                        
                                   
W wyniku całkowitego zniszczenia reaktora skażeniu promieniotwórczemu uległ 
obszar od 125 000 do 146 000 km² terenu na pograniczu Białorusi, Ukrainy i Rosji, 


                                                      **  
                                  27 VII 1990 -ogłoszenie suwerenności
                                         25 VIII 1991 -ogłoszenie niepodległości

                                       
   
     8 grudnia 1991 zawarto Układ białowieski, który głosił, że ZSRR jako podmiot prawa                                  międzynarodowego i byt geopolityczny przestał istnieć, a na jego miejsce
                          już suwerenne kraje powołują Wspólnotę Niepodległych Państw.
                                    Od 1994 - republika prezydencka
                                      2.IV.1996 - układ o stowarzyszeniu Białorusi i Rosji




                                                         *****************************
                                                Heraldyka

                                                          Herby "białoruskich " województw

   
połockie 
****************************
 mińskie 

********************
                                     mścisławskie  i witebskie 
                       używało herbu "Pogoń, w złotym rzędzie, w polu czerwonym".


                                                          ***************************

 nowogródzkie

*******
 brzesko-litewskie (brześciańskie)


                                                           ***********************

                                          Herby guberni

Gubernia mińska


Gubernia mohylewska


Gubernia witebska

Gubernia grodzieńska

                                                             *******************
                                                                Symbole państwowe

                                                                  *******************
                             


                                                                  ***********
                     Terytorium Białorusi  od 1960 r -dzieli się na 6 obwodów
                                                        i obwód stołeczny Mińsk.

                                 Obwód brzeski
                    (biał. Брэсцкая вобласць,  ros. Брестская oблacть) 
     Herb obwodu  przedstawia na tarczy barokowej o błękitnej głowicy 
                                           czerwony mur forteczny.              
                 Na tle czerwonego muru stojący żubr złoty, patrzący w stronę prawą.
                              Nawiązuje do herbu guberni grodzieńskiej z 1878 roku. 
                             Herb obwodu  został ustanowiony 14 września 2004 roku
************
Obwód grodzieński 
(biał. Гродзенская вобласць,  ros. Гродненская область) 

Herb od 2007 r.
Herb obwodu  przedstawia żubra złotego, stojącego w pozycji naturalnej, patrzącego w stronę prawą na tarczy czerwonej, kształtu francuskiego. W klejnocie herbu korona murowa o pięciu basztach. Tarcza herbowa otoczona jest złotymi gałęziami dębu, przewiązanymi błękitną wstęgą.
Herb obwodu grodzieńskiego został ustanowiony 14 czerwca 2007 roku rozporządzeniem prezydenta Białorusi. Nawiązuje do nadanego w 1878 roku herbu guberni grodzieńskiej. Zamiast korony cesarskiej dano koronę murową. Zostawiono natomiast dębowe gałęzie i wstęgę carskiego orderu św. Andrzeja.

                                                                          ********

                                     Obwód homelski
                             (białor. Гомельская вобласць,  ros. Гомельская область) 

Herb przyjęty został 20 października 2005 roku

 Herb -przedstawia na tarczy kroju francuskiego w polu zielonym dzielonym w srebrny krzyż kawalerski, w polu sercowym błękitnym siedzącego złotego rysia - herb miasta Homel, w polu górnym łucznika - herb miasta Turów, w polu prawym czarny róg - herb miasta Rohaczów, w polu lewym czarnego orła - herb miasta Mozyrz, w polu dolnym - Pogoń na różanej fladze, herb miasta Rzeczyca. Po bokach tarczy złote dębowe gałęzie z liścmi przewinięte czerwono-złotą wstęgą. Na tarczy corona muralis o trzech basztach.

                                                                    *********************
                                  Obwód miński 
                        (biał. Мінская во́бласць, ros. Минская область) 
 Herb został przyjęty 22 listopada 2007 roku
   przedstawia na tarczy kroju francuskiego w polu złotym trzy błękitne faliste pasy.
 W narożniku tarczy herb Mińska. Po bokach tarczy złote gałęzie dębowe z liśćmi, przewinięte błękitną wstęgą. Na tarczy złota corona muralis o pięciu basztach.
 Nawiązuje do herbu guberni mińskiej Imperium Rosyjskiego, nadanego w 1878. Jedynie w narożniku dodano herb Mińska, koronę cesarską zastąpiono koroną murową, zostawiono dębowe gałęzie z wstęgą carskiego orderu św. Andrzeja.
                                     **********
                             Obwód mohylewski
              (biał. Магілёўская вобласць, ros. Могилёвская область) 
                                 Herb przyjęty został 3 stycznia 2005
Herb obwodu przedstawia na tarczy kroju francuskiego na górze w polu złotym w błękitnym owalu ikonę Najświętszej Marii Panny. U podstawy zielone trójwzgórze z trzema złotymi kłosami zboża. Tarcza otoczona jest złotymi gałęziami dębowymi i laurowymi związanymi błękitną wstęgą. Herb nawiązuje do herbu guberni mohylewskiej Imperium Rosyjskiego nadanego 5 lipca 1878.
                                      *******
                                Obwód witebski
                (biał. Віцебская вобласць,  ros. Витебская область) 
Herb został przyjęty 2 czerwca 2009 roku.

Herb obwodu  przedstawia na tarczy francuskiej w polu czerwonym srebrnego rycerza z mieczem w prawej ręce nad głową i tarczą ze złotym podwójnym krzyżem w lewej ręce. Rycerz dosiada konia o barwie srebrnej w złotym rzędzie z błękitnym obramowaniem. Tarcza obramowana jest złotymi gałęziami dębowymi z przeplecioną przez nie błękitną wstęgą. Nad tarczą złota corona muralis.
Nawiązuje do herbu guberni witebskiej z 1856 roku, gdzie nad tarczą znajdowała się korona cesarska, a błękitna wstęga symbolizowała wstęgę orderu św. Andrzeja.

                                                 *************************

                     Mińsk, dawniej Mińsk Litewski 
                          (biał. Мінск (hist. Менск); ros. Минск;
                                             
Herb miasta  przedstawia Wniebowzięcie Najświętszej Maryi Panny
W polu błękitnym na srebrnej chmurze Maryja Panna w szatach czerwono-purpurowych otoczona przez dwa anioły i dwa cheruby powyżej
. Według legendy ikona z tym wizerunkiem przypłynęła do Mińska 
                 Świsłoczą ze spustoszonego przez Tatarów Kijowa
                     Herb oficjalnie nadany został 12 stycznia 1591.
                            Powtórnie przyjęty 27 marca 2001 roku

                  


                     
                Herb z 1968 r.
                                                                

*********************************************************

Znaczki pocztowe

Od 1858 w użyciu znaczki Rosji



luty -grudzień 1918  znaczki Niemiec z nadrukiem
Postgebiet Ob.Ost.
 

1918 -znaczki  poczty polowej I Korpusu Polskiego
(Bobrujsk)
 
 «POCZTA Pol. Korp.» 

1920 - znaczki Białoruskiej Republiki Ludowej (BNR)



****
Wydania lokalne,przedruki rewolucyjne
 
Znaczek  powstania słuckiego. 
        Zbrojne wystąpienie oddziałów białoruskich przeciwko Armii Czerwonej 
w okolicach Słucka 
 w listopadzie i grudniu 1920.

*****
1921 -Mińsk

1921 - znaczki  RFSRR

Od 1923 r w użyciu znaczki  ZSRR
 

1941 - znaczki Niemiec z  nadrukiem  -Ostland
 

Po 1944 - ponownie w użyciu znaczki ZSRR




Od 20 marca  1992 r. emisje własnych znaczków
 z napisami cyrylicą i łac.-  Biełaruś
 
Białoruś.1992 .Nr Mi 1
 
          Na znaczku -Krzyż Eufrozyny Połockiej (biał. Крыж Ефрасінні Полацкай) – 
 
                         krzyż ołtarzowy wykonany na polecenie Eufrozyny Połockiej 
 
dla cerkwi Przemienienia Pańskiego w kompleksie założonego przez nią monasteru w 1161 r.
 


                                                               ************************
                                                                     Znaczki z herbami

                       




                                                                 ****************






     

Brak komentarzy:

Prześlij komentarz